Bản dịch càng mượt mà tiếng Việt bao nhiêu càng sai nhiều bấy nhiêu?

>> Bộ Nhai lại
>> Con gái nhà độc tài
>> Ai đủ can đảm để "thất bại" 17 lần trong một năm?
>> Luật Biểu tình không thể nợ dân mãi được

 :

Dù rất kính trọng cố Giáo Sư Cao Xuân Hạo, dù gối đầu giường nhiều tác phẩm của ông, ví dụ như "Tiếng Việt, mấy vấn đề ngữ âm ngữ pháp ngữ nghĩa", nhưng tôi không thể nào đồng ý với quan điểm này của tác giả bài viết trên báo Lao Động hôm nay

"Thêm vào đó, cách hình dung vừa nhắc còn giúp chúng ta hiểu rõ thêm nhờ đâu mà BD của các DG tiền bối (như Cao Xuân Hạo chẳng hạn) ít/hầu như hoàn toàn không mắc lỗi, tuy họ cũng bị cả thời gian lẫn hợp đồng DT với các nhà xuất bản thúc bách chẳng kém gì các DG hiện thời."

Liệu ông Nguyễn Đức Lương này đã đọc hết Chiến Tranh và Hòa Bình nguyên bản tiếng Nga chưa, mà dám nói ông Cao Xuân Hạo hầu như hoàn toàn không mắc lỗi? Để đọc được tác phẩm đồ sộ này bằng tiếng Nga cần không ít thời gian (có lẽ không dưới 1 năm với những người Việt cực giỏi tiếng Nga), nếu phải đối chiếu nó với bản dịch tiếng Việt nữa, thì chắc chắn phải mất không dưới 3 năm. Và tôi không tin là cho đến bây giờ ở VN đã có ai làm chuyện đó. Vậy mà cứ ông bà nào phê bình dịch thuật hiện đại cũng nói các cụ ngày xưa (bao gồm cả cụ Cao Xuân Hạo) dịch hầu như không mắc lỗi?

Nói riêng về văn chương, thì một bản dịch càng mượt mà tiếng Việt bao nhiêu, thì chắc chắn nó càng sai nhiều bấy nhiêu. Văn chương của các đại văn hào không thể nào đơn giản và ngô nghê đến mức ai đọc cũng vào thun thút được, cũng thấy không có gì khó hiểu được, chưa kể đến sự khác biệt cực lớn giữa văn hóa châu Âu và văn hóa châu Á, đặc biệt tiếng Việt mình là một thứ tiếng gặp Tàu lai Tàu, gặp Pháp lai Pháp, gặp Nga lai Nga, gặp Anh cũng đắm đuối nằm lăn ra, tuy cái đó có tạo ra sức mạnh đặc thù cho ngôn ngữ của chúng ta, nhưng cũng tạo vô vàn khó khăn cho dịch giả.

Văn chương đích thực không bao giờ đơn giản. Có những cuốn mà ngay người bản xứ họ còn đánh vật mới hiểu được phần nào (Sông Đông Êm Đềm, Ulysses, ...) vậy mà đòi dịch ra tiếng Việt để trẻ trâu vừa đọc vừa lướt facebook cũng thấy hay, thấy mượt, thì có mà thánh cũng chả làm được.

Nguồn: Facebook Haze Dolores

P/s: ... đặc biệt tiếng Việt mình là một thứ tiếng gặp Tàu lai Tàu, gặp Pháp lai Pháp, gặp Nga lai Nga, gặp Anh cũng đắm đuối nằm lăn ra...

Xem thêm:
- Dư luận viên, vô dụng và hữu ích
- Tại vì tuyên ngôn độc lập copy Mỹ thì hiến pháp nên theo Mỹ?
- Dịch hay là diệt, sao chỉ "ném đá" riêng mảng sách văn học?